gezien & gehoord in 013 Tilburg (Dommelsch Zaal): The Kyteman Orchestra met als support: Bart Constant op donderdag 19 april 2012. Tekst en filmpje door Giel van der Hoeven met foto’s van Arjan Vermeer.
Hij was één van de meest vernieuwende, sensationeelste en succesvolste muzikanten in Nederland van de afgelopen drie jaar: Kyteman, alias Colin Benders uit Utrecht. Na drie jaar schrijven voor, en opnemen van het debuutalbum ‘The Hermit Sessions’ zette hij in 2009 met zijn Kyteman’s Hiphop Orchestra zo’n beetje heel muziekminnend Nederland op zijn kop! Ze verschenen dat jaar op bijna alle grote poplocaties van Nederland inclusief op o.a. de festivals The Hague Jazz, Pinkpop, Lowlands, North Sea Jazz 
en Eurosonic/Noorderslag. Daar waar ze in de 2010 editie ook de Popprijs 2009 wonnen. Orkestdirigent en trompettist/bugelist (en tegenwoordig toetsenist en zanger) Colin Benders bereidde met dat project van de muziekstijlen jazz, blues, funk en hiphop een originele smakelijke eigentijdse hap. Samen met een tiental muzikanten (bas, drums, percussie, toetsen, blazers, strijkers) en een aantal Masters of Ceremonies (MC’s) die Engelse- en Franstalige raps lieten horen.
Na dat succes begin 2011 besloot Colin Benders het hiphop orkest te ontbinden om weer andere muzikale wegen te verkennen. Zoals een project samen met trompettist Eric Vloeimans: Kytecrash, een combinatie van Kyteman en Vloeimans’ band Gatecrash. In dat voorjaar verscheen ook een album ‘Kytecrash’ genaamd en in de zomer van 2011 zagen wij ze aan het werk tijdens het North Sea Jazz festival. Waar we een cross-over hoorden van jazz-fusion met moderne elementen als trance, hiphop en elektronica. Maar nog wel steeds met het unieke Kyteman predikaat zoals Benders dat twee jaar eerder geïntroduceerd had. En eigenlijk geldt dat nu ook weer voor zijn laatste project: The Kyteman Orchestra, die we afgelopen donderdag in het Tilburgse 013 aan het werk zagen. Ook nu weer verscheen er voor aanvang van de tour een nieuw album – simpelweg ‘The Kyteman Orchestra’ getiteld – dat gedurende 2011/2012 met een groot gezelschap werd opgenomen in de eigen Kytopia Studio in Utrecht.
Dus toch weer veel bekende gezichten op het podium. De MC’s Pax, Reazun, Omar Soulay en Blaxtar waren weer van de partij en ook de meeste Hiphop Orchestra muzikanten 
van weleer waren erbij. Nieuw was de toevoeging van een groot koor inclusief operazangers en een kleine uitbreiding van de instrumentatie. De 25-jarige orkestleider zelf speelt -opeen enkel nummer na- even geen trompet meer maar heeft zicht op de toetsen en zang toegelegd. En dat is jammer omdat het eerste een gemis is en het laatste, de zang weinig aan de vocalen van de heersende MC’s of het koor toevoegt. Maar verder is The Kyteman Orchestra weer een net zo’n grote sensatie als al Bender’s voorgaande projecten. Het is om te beginnen al bewonderenswaardig hoe de streetwise Benders een volgepakt 013 stil kan krijgen door een enkele handbeweging, iets waar menig ervaren (blues)muzikant vandaag de dag nog wel eens moeite mee heeft. Het toegestroomde publiek is dan ook braaf, nieuwsgierig maar verwachtingsvol op deze nieuwe voorstelling afgekomen. Want wie Kyteman’s meest recente project nog niet kende (de CD is nog maar net uit) zou echt van de ene in de andere verbazing vallen. Afgezien van de afsluitende jamsessie worden er uitsluitend tracks van dat laatste – nu al als ‘klassiek’ bestempelde – maar nog relatief onbekende album gespeeld.
Want het is veelal klassiek georiënteerd materiaal, dat gotisch en sfeervol, filmisch en onheilspellend maar dat ook experimenteel klinkt. Maar, nergens ontoegankelijk omdat de vertrouwde hiphop en rap elementen als een rode draad door het repertoire blijven lopen en de hand van Benders overduidelijk, letterlijk en figuurlijk, aanwezig is. Grensverleggend en soms hoogdravend maar zeker niet zo pathetisch of melodramatisch dat het onnavolgbaar en grensoverschrijdend wordt. Dat heeft uiteraard ook te maken met de coole matties sfeer die op het podium heerst en inherent is aan de Nederlandse hiphop scene. De muzikanten begroeten elkaar met high fives, hugs en boks-gebaren als een gespeeld nummer weer op geslaagde wijze ten einde is gebracht; missie voltooid bro! The Kyteman Orchestra is waarschijnlijk ook het enige orkest waar (klassieke) muzikanten met hoodies, shorts en gympen op het podium staan. Casual en classy, zoals de muziek eigenlijk ook klinkt. Colin Benders zelf blijft aandoenlijk met zijn verlegen motoriek en onvoorbereide en dus soms wat stuntelige aankondigingen. Waarmee hij – waarschijnlijk onbewust – aantoont dat zijn drang naar perfectie geen afbreuk doet aan de muzikale spontaniteit.
Stemmige piano-, toetsen-, xylofoon- en strijkers intro’s (zoals in ‘The Void’) worden gevolgd door stevige tromslagen (‘On S’en Fout’) en heftige strijk- en blaaspartijen of opzwepende raps (‘Angry At The World’). Of, zoals in ‘Preaching To The Choir’, een zwaar bombastisch klinkend maar loepzuiver zingend koor. De compositie ‘The Ballad’ heeft de sfeer van een begrafenishymne door een New Orleans dixieland jazzband. En ‘The Mushroom Cloud’ doet denken aan de sound van Pete Philly & Perquisite. ‘Truth Or Dare’ met melodieuze toasting raps is funky met jazzy toetsenwerk, zoet strijkwerk en een pittig blaaskwartet. Terwijl een compositie als ‘7/8’ bijna neigt naar symfonische rockmuziek, maar dan zonder gitaren. En juist die gitaren ga je op den duur toch wel missen wanneer al dat andere instrumentale geweld na een stief uurtje is ingedaald. Daarbij moeten we ons wel bedenken dat Kyteman van en voor de huidige Generatie M (Millennium, Multimedia of Multitasking) is, welke ten opzichte van de voorgaande generaties in alle opzichten natuurlijk ook weer uniek is. Des te knapper is het dat Benders en zijn gevolg met alle drie de projecten ook de generaties X, Nix en de babyboomers weet aan te spreken. En wie weet met dit ‘The Kyteman Orchestra’ project wellicht zelfs ook de modern-klassiek georiënteerde bejaarde liefhebbers. Want Kytopianen kennen geen onderscheid in leeftijd, ras of muziek, ze zijn er gewoon voor ons allemaal, en daar mogen we blij mee zijn.
Kyteman Orchestra: Colin Benders, Pax, Reazun, Omar Soulay en Blaxtar (mc’s), Bram Hakkens (drums), Frank Wienk (percussie), Dibbe van Laarhoven (bas), Niels Broos (toetsen), Pieter de Graaf (toetsen), Morris Kliphuis, Randell Heye, Patrick Votrain en Kobi Arditi (blazers), Rani Kumar, Camilla van der Kooij, Jonas Pap en Sietse van Gorkom (strijkers), diversen (koor).
Meer foto’s van het optreden zijn hier te zien:
