Tekst door Giel van der Hoeven, Foto’s door Andrea Sartorati & mellencamp.com
Den Haag bruiste afgelopen zondag van de muziek. Als die-hard John Mellencamp fans hadden wij de tickets voor zijn enige concert sinds 19 jaar in Nederland in het WFT natuurlijk allang in de pocket. Maar de eigenzinnige singer-songwriter rockmuzikant uit Indiana U.S.A. had gekozen voor een bijzondere ‘openingsact’ tijdens deze No Better Than This Europe Tour, de documentaire ‘It’s About You’ van Kurt Markus zou vertoond worden. Niets mis mee natuurlijk, maar als nog geen 7 km verderop het grootste gratis toegankelijke festival van Europa, P
arkpop op dezelfde dag plaats vindt ligt een combinatie voor de hand natuurlijk. Zodoende dat we met bezoekjes aan o.a. optredens van Staff Ben da Bilili (een groep Congolese straatmuzikanten die slecht ter been zijn) en Nederlands grootste songschijvers talent van dit moment Tim Knol ons eigen voorprogramma samen konden stellen. Voorwaar een luxe die niet elke dag voorkomt.
De documentaire ‘It’s About You’ van Kurt Markus is gemaakt op Super8 film tijdens de Bob Dylan-John Mellencamp-Willie Nelson tour in 2009. Een weergave van deze stadion tournee tijdens het einde van het eerste decennium van de 21e eeuw. Tevens zien we het ontstaan van de ‘No Better Than This’ CD, het meesterlijke album dat vorig jaar onder leiding van T-Bone Burnett werd opgenomen. Veel gevoel voor het Amerikaanse erfgoed dus, hetgeen je wel aan patriot en de volbloed democraat John Mellencamp kan overlaten. De documentaire is aangenaam en interessant, niets meer en niets minder. De saaie voice-over van Kurt Markus gaat op den duur zelfs vervelen en ‘het verhaal’ wordt gered door de muziekfragmenten die erin zitten, zodat het toch niet helemaal een overbodige ’support’ is. Een volgende keer mag wat mij betreft een Tim Knol of Tommy Ebben deze rol waarnemen, coming artiesten die perfect in deze setting zouden passen. Maar tijdens alle vier de John ‘Cougar’ Mellencamp concerten die ik tot nu toe in Nederland gezien heb is er bij mijn weten nog nooit een ‘levende’ support voor J.M. geweest. Hij zal zijn reden ervoor hebben.
Feit is dat de roem van de kleine man buiten Nederland en met name in de U.S.A. groter is dan menigeen denkt. Hij heeft wereldwijd meer dan 40 miljoen albums verkocht, 22 hits op zijn naam staan, en John Mellencamp was dertien keer genomineerd voor een Grammy Award en heeft deze ook één keer gewonnen. In 2008 verkreeg hij een plaats in de Rock and Roll Hall of Fame. En zo werd hij afgelopen zondag in het ternauwernood uitverkochte World Forum Theater (ruim 2100 stoelen) ook aangekondigd: “Ladies and gents, from Bloomington Indiana, he’s a member of the Rock and Roll Hall of Fame and a recipient of the Woody Guthrie Award…” gevolgd door het openingsnummer ‘Authority Song’ van het album ‘Uh-Huh’ uit 1983. Mellencamp is deze avond ondanks de hitte buiten sharp-dressed in een ravenzwart maatpak (dat bij hem toch altijd 2 maten te groot lijkt 
) en een hagelwit overhemd. Zijn begeleidingsband bestaat uit Michael Wanchic (gitaar), Andy York (gitaar), Miriam Sturm (viool), John Gunnell (staande- en elektrische bas), Dane Clark (drums) and Troye Kinnett (accordeon/keyboards). De enscenering op het podium is sfeervol met overwegend gedempte verlichting en langs de achterwand is een enorme vooroorlogse muurschildering van een schimmig stadstafereel gespannen. Vier dingen vallen direct op: het geluid is fantastisch in dit theater, Mellencamp is erg goed bij stem, drummer Dane Clark speelt staande op een halve drumset (de eerste set) en bassist John Gunnell heeft van een afstandje wel erg veel weg van Richard Pryor.
Hierna volgt een show van ruim twee uur met zowel ouder materiaal, bekende hits – al dan niet in een nieuw jasje gestoken – en songs van zijn laatste albums zoals ‘No One Cares About Me’. De Son House traditional ‘Death Letter’ (Trouble No More/2003) wordt opgeluisterd door prachtige viool- en accordeon begeleiding door Kinnett en Sturm. ‘John Cockers’ komt van de CD ‘Life, Death, Love and Freedom’, van dit album uit 2008 speelt Mellencamp maar liefst vier nummers vanavond. Ook het controversiële protestlied uit 2004 tegen de toenmalige Bush-regering ‘Walk Tall’ haalt hij weer van stal. Want het is immers ook een beetje een ode aan Woody Guthrie. In ‘The West End’ heeft hij het even gehad met de Vaderlandsliefde voor Amerika en laat hij zijn trots even varen. De gekleurde gloeilampen van de county fair verlichtingstrengen worden ontstoken en ‘Check It Out’ is het eerste nummer van ‘The Lonesome Jubilee’ (1987) dat gespeeld wordt. Nog steeds de favoriete CD van velen aanwezigen, zo blijkt. Tijd om te dansen dus! Twee blonde dames midden in de zaal vatten dit letterlijk op maar worden met zachte hand naar de zijkant verwezen alwaar ze hun swingende bewegingen voort mogen zetten. Vervolgens verwacht je nog zo’n swingend nummer maar de sfeer wordt nu juist ingetogen.
Mellencamp keert solo terug met alleen een akoestische gitaar en zet na een korte inleiding over een telefoongesprek met zijn vader wat de aanleiding tot het schrijven van het lied was (“John, you’re not a springchicken anymore son!”) ‘Save Some Time To Dream’ in. Hij stoort zich aan een zoemende monitor achter zich en roept stage-hulp Andy in om het te fiksen… take two; hilariteit en John speelt nu een stukje van ‘Dance’ maar geeft dat al snel op om ‘Save Some Time…’ toch af te maken. Het lijkt het enige echte spontane moment in de show te zijn. Want zoals het grote Amerikaanse artiesten betaamd is er veel voorgeprogrammeerd. Ook het verzoek voor ‘Cherry Bomb’ dat geheel a-capella gezongen wordt. Natuurlijk zal John die middag echt een fan in de stad zijn tegen gekomen die dit als ’special request’ aanvroeg, maar ook de avond ervoor in Berlijn en in de U.S.A. werd de song op dezelfde wijze gebracht. “ehh… I don’t do this old stuff no longer” had hij volgens eigen zeggen de fan nog bezworen, om vervolgens in de loop van de avond nog minimaal zeven van dat soort hits te spelen. Maar eerst nog ‘Don’t Need This Body’ (“a song for dangerouse old men”) en ‘Easter Eve’ (“a true story”, beleefd met zijn jongste zoon). Het zijn luisterliederen met verhalende teksten waar Mellencamp zo goed in is. Waarschijnlijk zijn grootste hit wereldwijd: ‘Jack & Diane’ heeft een compleet ander arrangement meegekregen en klinkt in deze countryblues versie ook zeer aangenaam. ‘Jackie Brown’, speciaal geschreven voor een goede vriend destijds wordt met akoestische gitaar, accordeon en viool weer sober vertolkt, prachtig. Dan volgt er weer een persoonlijke vertelling door familieman John (die nu met zijn derde vrouw Elaine Irwin in scheiding ligt en een verhouding met actrice Meg Ryan schijnt te hebben) over zijn Grandma waar hij weleens mee in gebed ging en die hem toen altijd “Buddy” noemde. “Buddy, we are ready to go to heaven (“We Grandma?!”). “Life is short Buddy, even in it’s Longest Days”. Een schitterende ballad van het genoemde ‘Life, Death…’ album. Dan is toch de greatest hits show aangebroken met aanvankelijk ‘Small Town’ nog op de akkoestische gitaar gevolgd door de viool-instrumental door de altijd trouwe Miriam Sturm: ‘New Hymn’.
Dit geeft John de gelegenheid zich backstage te ontdoen van zijn kostuum om in zijn vertrouwde spijkerbroek en T-shirt terug te keren om te rocken. ‘Rain on the Scarecrow’ met de gehele band rockt inderdaad als vanouds. En ‘Paper in Fire’ volgt in een alternatieve versie, gelukkig nog wel met het snedige vioolspel van Sturm. Met ‘Crumblin’ Down’ inclusief één van de lekkerste gitaarriffs ooit, gaan we weer terug naar begin jaren tachtig om middels ‘If I Die Sudden’ weer door te knallen naar de 21e eeuw. ‘Pink Houses’ werd de afgelopen jaren gebruikt in diverse politieke campagnes en heeft nog steeds niet aan kracht ingeboet. De afsluiter bij Mellencamp concerten staat (net als de opening) al jaren vast: ‘R.O.C.K. in the U.S.A.’ En ook is het al jaren zo dat er een fan het podium op mag om het refrein mee te zingen. In Den Haag waren dit zelfs 2 mannen.
Een concert van John Mellencamp blijft een belevenis op zich. Songs en verhalen met kop en staart. Ondanks dat de “young man in a t-shirt” nu een zestiger in maatkostuum is geworden kent hij nog steeds de klappen van de zweep. Een Small Town boy die ondanks alles trots is op zijn afkomst en zijn verleden. En ook vandaag de dag nog als een fiere Asterix na een onschuldige matpartij rechtop tegen de wind in loopt. Een fenomenaal vechtersbaasje dat na het uitbrengen van tientallen magnifieke CD’s helaas nog steeds ondergewaardeerd blijft in Nederland! ‘Heel Nederland? Nee, één klein groepje bleef moedig weerstand bieden…’ Namelijk: de toegewijde en vasthoudende Mellencamp fans die zondag in het WFT een subliem optreden zagen!
SETLIST:
01. Authority Song
02. No One Cares About Me
03. Death Letter
04. John Cockers
05. Walk Tall
06. The West End
07. Check It Out
08. Save Some Time To Dream
09. Cherry Bomb (only the first verse a capalla)
10. Don’t Need This Body
11. Easter Eve
12. Jack & Diane
13. Jackie Brown
14. Longest Days
15. Small Town
16. New Hymn
17. Rain on the Scarecrow
18. Paper in Fire
19. Crumblin’Down
20. If I Die Sudden
21. Pink Houses
22. R.O.C.K. in the U.S.A.
