Jan Akkerman Band: mooi gedaan, wen er maar aan

Gezien & gehoord op zaterdag 14 maart 2015 in De Kroepoekfabriek Vlaardingen: Jan Akkerman Band. Review door Giel van der Hoeven met foto’s van Arjan Vermeer

Zonder twijfel is Jan Akkerman (69) de meest invloedrijke gitarist van Nederlandse bodem. Dat lijkt voor muziekminnend Nederland inmiddels zó vanzelfsprekend dat we er aan gewend zijn geraakt. Dat heeft mede te maken met de houding van de man in kwestie zelf, ‘hij die zo gewoon gebleven is’. Want Jan is er één van ons, wars van sterrenstatus en onnodig gedoe. Toch blijft een concert van deze grootmeester een gebeurtenis waar we ons steeds weer bijzonder op verheugen. Want het gitaarspel van Jan was, is en blijft simpelweg virtuoos. En gelukkig zijn er meer die er zo over denken. Want het sfeervolle concertzaaltje van de Kroepoekfabriek liep afgelopen zaterdag flink vol. En werd voornamelijk bevolkt door mannen wier kinderen normaal gesproken deze locatie bezoeken om te swingen op snelle moderne beats.

Een activiteit die voor de bezoekers van deze muziekavond niet was weggelegd. Jan Akkerman speelde in de vertrouwde bandbezetting waarin hij werd begeleid door Marijn van den Berg op drums, David de Marez Oyens op de basgitaar en vaste toetsenist Coen Molenaar (Fender Rhodes, Hammond, Yamaha piano & keyboards). Zoals dat gebruikelijk is hoorde we van dit J.A. kwartet lang uitgesponnen nummers vol tempo- en themawisselingen met weelderige arrangementen, perfecte timing en sublieme Hammond-, piano- en vooral gitaarsolo’s. Akkerman is geïnspireerd door jazz, blues, (progressieve) rock en door o.a. de gipsy jazz manouche van Django Reinhardt. En afgelopen decennium vermengde hij zijn spel soms ook met elektronische beats en samples of liet hij zich begeleiden door blazers zoals Eric Vloeimans en Benjamin Herman en nog enkele andere gastmuzikanten, rappers, (soul)zangers en zangeressen. De enige moeilijkheid voor de alleskunner lijkt dan ook voor een optreden te zitten in het samenstellen van een uitgebalanceerde setlist. Een luxeprobleem.

Want Akkerman kan putten uit een onnoemelijk groot repertoire met erg veel eigen composities en bewerkte covers, maar ook uit coproducties uit het verleden die werden geschreven door en met compagnons. Zoals ‘Funk All Day’ van de free jazz pianist Joachim Kühn (1944). Volgens Jan gebruikte de Deutsche Weltstars des Jazz die songtitel in de jaren tachtig als metafoor voor het Nederlandse seksleven, of zoiets. Want zijn korte toelichtingen tussendoor zijn soms onverstaanbaar maar blijven wel steeds vermakelijk. De compositie ‘The Zebrah’ (2009) – zonder Eric Vloeimans dus – werd inderdaad voorzien van zo’n elektronische beat. Het leeuwendeel van de setlist kwam dit keer van zijn laatste studioalbum ‘Minor Details’ uit 2011 waarbij zijn elektrische gitaarspel domineerde. Melodieuze stukken maar wel met muzikale diepgang zoals het titelnummer ‘Minor Details’ en ‘Free Wheeling’.

En ook ‘Joy’ dat Akkerman ooit schreef voor Benjamin Herman’s New Cool Collective, maar dat nu zonder blaasarrangement in een eigenzinnige versie werd gegoten. Volledig naar de zin van de bandleider zelf want na afloop complimenteerde hij zijn begeleiders met: “hè hè, mooi gedaan!” Ook in het langzame Molukse strijdlied ‘Mena Muria’ (‘één voor allen, allen voor één’) bracht het viertal het er goed vanaf. Al leek dat voor Jan vooraf toch minder zorgelijk: “moluk het vandaag niet dan molukt het morgen wel weer”. ‘Streetwalker’ is een vaste prik geworden bij Akkerman’s optredens. Het blijft een genot om ook daarbij de vingers van zijn linker hand over de snaren op gitaarhals te zien dansen. Met een eruptie aan wonderschone klanken als bevredigend resultaat. En terwijl Coen Molenaar op zijn beurt een sublieme pianosolo geeft, spelen Marijn, David en Jan welhaast achteloos de drum shuffle beats en gitaar ritmepartijen daarbij.

Uit het rijtje Akkerman-klassiekers werden de Eli instrumental ‘Tranquilizer’ (1976) en de onvermijdelijke Focus hit ‘Hocus Pocus’ (1971) geselecteerd. Songs waar vooral de jaren 70′-adepten steeds voor blijven terugkomen en daarom ook met veel waardering werden ontvangen. Want hoe vernieuwend Jan Akkerman vandaag de dag soms ook kan zijn, zijn staat van dienst wordt al maar langer en indrukwekkender! Dát kan niemand ontkennen. Ook niet de critici die de (live)muziek en optredens van Akkerman & co wel eens afdoen als saaie autodeuntjes of leuke achtergrondmuziek. De ware liefhebbers die er (voor de zoveelste keer) bij waren weten wel beter; Jan Akkerman’s muziek blijft meeslepend en tijdloos. Overigens, hij die er het minst om maalt is Jan Akkerman zelf, die een leven lang als een stoïcijnse man met zijn gitaar door het leven lijkt te gaan. Wen er maar aan.

SETLIST: Minor Details: Big Sir; San Frisky; Funk All Day; Free Wheeling; Joy; The Zebrah; Mena Muria; Streetwalker; Tranquilizer; You Do Something To Me; Pietons; Hocus Pocus.

Lees ook: Jan Akkerman & Friends: een wonderlijke combinatie die goed uitpakt