ZZ Top en Ben Miller Band vermaken én verrassen in de HMH

Gezien & gehoord in Heineken Music Hall, A’dam op dinsdag 24 juni 2014: ZZ Top met supportact Ben Miller Band en aftershow Black Bottle Riot. Review door Giel van der Hoeven met foto’s van Arjan Vermeer (fotoalbum ZZ Top en Ben Miller Band)

Er komen nogal wat bluesrock trio’s uit de staat Texas in het zuiden van de VS. Voormalig John Mayall’s Bluesbreakers gitarist Buddy Whittington dreunt er probleemloos een aantal op in zijn ode ‘Texas Trios’ aan hen. Hij noemt o.a. het Johnny Winter Trio, Stevie Ray Vaughan’s Double Trouble en de Los Lonely Boys. Maar de meest succesvolle drie Texanen zijn toch wel: Billy, Frank en Dusty, oftewel ZZ Top. Deze Amerikaanse Southern rockband uit Houston bestaat al sinds 1969 uit Billy Gibbons (zang en gitaar), Dusty Hill (basgitaar en zang) en Frank Beard (drums) en is still going strong. De Tres Hombres klinken niet alleen lowdown and mean (zoals Buddy dat zingt) maar twee van de drie heren vallen vooral op door hun speciale getting-off-the-trail-look: lange baarden, zonnebrillen, trenchcoats en rare hoofddeksels zoals stoffige gleufhoedjes of Afrikaanse Nudu mutsjes. Want elke meid is gek op een strak geklede kerel. Althans, dat zingen ze zelf in één van hun grootste hits ‘Sharp Dressed Man’ uit 1983. Vooral bekend vanwege de begeleidende videoclip waarin drie mysterieuze appetijtelijke dames in de bekende rode ZZ Eliminator Car een jongensfantasie tot leven brengen. Maar wat ook een catchy bluesrock song is die ruim 30 jaar na dato nog steeds tot de verbeelding spreekt. Zoals we dat in het kader van de La Futura Tour afgelopen dinsdag in de HMH konden horen en waarnemen.

Ben Miller Band
We waren van tevoren al gewaarschuwd: de openingsact van ZZ Top was niet zomaar een supportact maar een Special Guest! Een aantal jaren geleden ontdekt door niemand minder dan ZZ Top-gitarist Billy Gibbons himself. Dat werd gesuggereerd tenminste. Wij wisten wel beter. Want ver voor die tijd struinde de Amerikaan Ben Miller al de straten van Amsterdam af om zijn liedjes aan de man te brengen. De weemoedige akoestische ballade ‘The Prostitute Song’ herinnert nog aan die tijd. Ben speelde deze nog nooit uitgebrachte song nu speciaal voor het Amsterdamse publiek. De stijl van het trio de Ben Miller Band (kortweg BMB) is niet uniek. Het gebruik van bijzondere instrumenten daarentegen wel. Waardoor de songs, een combinatie van bluegrass, delta blues en alt-country, aanhoudende ritmes meekrijgen die hypnotische vormen aannemen. Vergelijkingen met Seasick Steve of de Hackensaw Boys doemen daarom op. Missouri Ben speelt eigen nummers en een paar traditionals zoals het Amerikaanse volksliedje ‘St James Infirmary’, de gospel blues ‘John The Revelator’ en Lead Belly’s ‘Black Betty/Babylon Fallin’ Down’. In Black Betty (nog bekender door de rockband Ram Jam) zat een heerlijke mondharmonica partij gespeeld door een ouderwetse snoertelefoon speaker als microfoon!

Junk-instruments
Ben zingt ook afwisselend door een normale microfoon én door die vervormende vintage telephone-mic. Laatst genoemde gebruikt hij wel erg veel, en dat is jammer want zijn stem is zuiver genoeg om clean te horen. Verder gebruikt hij ondermeer voetpercussie, de banjo, een afgeragde akoestische gitaar en slide hij erop los op een driesnarige sigarbox-guitar. Drummer/percussionist Doug Dicharry speelt ook trompet, mandoline en wasbord. Maar zijn meest opvallende speeltuig zijn de ‘electric spoons’, twee elektrisch versterkte eetlepels waar hij de meest absurde geluiden uit hamert. Scott Leeper speelt op een éénsnarige wastobbebas en drumt ook afwisselend. Het is een zot gezicht om de drie sjofele bebaarde Ozark Hillbillies zo geestdriftig bezig te zien! Het trio zal er ook voor moeten waken dat ze met hun excentrieke out-of-the-box optreden wel songs blijven spelen en niet teveel vervallen in het maken van leuke geluiden op hun junk-instruments. Al wekken de opzwepende klanken wel verbazing en werkte het zéker wel aanstekelijk. Een hartstochtelijk applaus van de duizenden in de HMH was daarom ook hun deel. Binnenkort is BMB weer te zien in de Nederlandse clubs.

Gelikt Amerikaans
We hebben het al eerder meegemaakt dat bluesrock helden van weleer tegenwoordig met een gelikte Amerikaanse show komen. Waarbij alles strak is geregisseerd in een bij vlagen enigszins klinisch aandoend optreden. De Paradiso-gig van George Thorogood & The Destroyers  uit 2013 is daar een voorbeeld van, maar ook met de show van ZZ Top op Bospop 2013  was het al zo. En in de hoofdstedelijke Heineken Music Hall was het dit keer niet anders. De visuele ondersteuning van animaties en videoclips werd nu vertoond in de vorm van een speelfilm, starring het drietal zelf en de steeds terugkerende Texas cowgirl. Jammer hierbij was dat er tussendoor op de twee podiumbeeldschermen geen live cameraopnamen werden vertoond. Iets wat in een (midden)grote zaal als de HMH vandaag de dag toch een noodzakelijk kwaad lijkt te zijn geworden. Hierdoor werden details van bepaalde grappige situaties op het podium door het publiek achter in de zaal soms gemist. Ook het sublieme bassnaren plukwerk door Dusty Hill, de power grooves van mustache-man Frank Beard of een nadere blik op het peso muntstuk plectrum van Gibbons waren voor iedereen toch wel een close-up waard geweest, dachten wij zo.

Onmiskenbare sound
In 2013 verscheen de collectie ‘ZZ Top: The Complete Studio Albums (1970–1990)’ waarin de eerste tien studioalbums van ZZ Top zijn verzameld. Even daarvoor in 2012 was er nog een écht nieuw album uitgebracht ‘La Futura’. Een prima plaat met songs die weer deden denken aan de rauwe sound van de jaren zeventig vinylschijven zoals Tres Hombres (1973) en Tejas (1976). In dit La Futura Tour concert kregen we slechts drie songs van dat nieuwe album te horen. De rest was een degelijke selectie van hun grootste successen welke ook op die studioalbums collectie staan. Plus een tweetal traditionele blues covers van grootheden die in ieder geval muzikaal model hebben gestaan voor de bekende ZZ Top sound. ‘Foxy Lady’ van de The Jimi Hendrix Experience en ‘Catfish Blues’ van Muddy Waters kregen een héérlijke ZZ Top behandeling. Want ondanks alle gimmicks valt er aan het eigen geluid van dit drietal niets af te dingen. De opvallende ‘brown tone’ die gitarist Billy Gibbons uit zijn rode classic 1959 Gibson Les Paul gitaar jengelt, en zijn schorre stemgeluid blijven onmiskenbaar (ZZ) top! Evenals de pompende en dreunende boogie-woogie ritmes door bassist Hill en drummer Beard. Al vroegen we ons dinsdag wel even af of het Texaanse boogietrio hier na 45 jaar ook nog had gestaan zonder dat ludieke baardemans imago?

Weinig dreiging
Na de video-introductie: “That Lil’ Ol Band from Texas” reageerde het publiek op de eerste nummers ‘Got Me Under Pressure’ (Eliminator 1983), ‘Waitin’ for the Bus’ en ‘Jesus Just Left Chicago’ (beide van Tres Hobres 1973) aanvankelijk nog wat tam. Tres Hombres als drie bandieten waar nog net even te weinig dreiging vanuit ging. Maar bij het horen van de begintonen van de jaren ’80 hitsingle ‘Gimme All Your Lovin’ kwam de menigte die bestond uit voornamelijk 50-plussers steeds meer in beweging. Het eerste spontane smetje op een vlekkeloze show was hoorbaar in het zevende nummer ‘I Gotsta Get Paid’. Tijdens deze single van het recente La Futura album zetten Billy Gibbons zijn zang halverwege iets te vroeg in, maar loste dat net zo makkelijk weer routineus op. Vervolgens werd het eveneens nieuwe nummer ‘Flyin’ High’ feilloos tot één van de muzikale highlights gepromoveerd. ‘Cheap Sunglasses’ (Degüello 1979) was weer zo’n tongue-in-cheek meezinger met ook weer dat typische eightees MTV network videoclipje erbij. Bij ‘My Head’s in Mississippi’ kwam er tussen het publiek en zanger/gitarist Gibbons zowaar wat wisselwerking, toen hij het woord Mississippi verving door ‘Amsterdam’.

Grote impact
De derde en laatste nieuwe song ‘Chartreuse’ was er weer eentje met authentieke Tush bluesriffs. Volgens Billy Gibbons een tekst die over rode whiskey gaat, “You got the color that turns me loose”. Bij ons beter bekent als kruidenlikeur. De meeste ZZ Top lyrics zijn sowieso niet diepgravend en gaan vaak over drank, vrouwen en auto’s in de “Lone Star State” Texas. De laatste twee setsongs waren de Eliminator toppers ‘Sharp Dressed Man’ en ‘Legs’. Van dat vaak bekroonde album dat o.a. door toevoeging van synthesizers de band begin jaren tachtig wereldwijde doorbraak en eeuwige roem bracht. En jawel, de O-benen danspasjes en de met bont beklede draaiende gitaren (spinning fur guitars) slaan nog steeds aan bij het publiek. Want tot dan toe plichtmatig applaus ging nu over in opgetogen gejuich. Terwijl het zoveelste routineklusje gelaten werd geklaard door het trio. Zoals ook was te zien aan Billy Gibbons die de riffs achteloos met alleen zijn linker hand op de gitaarhals speelde terwijl zijn rechterhand werkeloos op de body ruste. Bassist Dusty Hill vatte in het verleden een ZZ Top show treffend samen als: “low movement, high impact”, en vatte hiermee de stier bij de horens.

12-bar boogie
Evenals de setlist zelf – ze spelen al maanden dezelfde nummers – stonden ook de toegiften vast. Het afwijkende was echter dat die encores nu in twee delen tot ons kwamen. Hieruit rees bij ons het vermoeden dat de show moest worden opgerekt i.v.m. met een grote concertgangers volksverhuizing (de boyband One Direction trad die avond namelijk op bij de buren in de ArenA). Frank Beard, Dusty Hill en Billy Gibbons (met één fluorescerend gele gymp aan?) keerde na de nodige pauze dus terug zoals voorzien. Uiteraard met hun trademark song de Southern 12-bar boogie ‘La Grange’, dat “how-how-how-how” overging in ‘Sloppy Drunk Jam’. Met voor de fans van het eerste uur op de achtergrond oude zwart-wit foto’s als een hunkering naar het verleden. Dat gold ook de single ‘Tush’ van het vierde album Fandango! uit 1975, Top’s zoektocht naar de vrouwelijke derrière. “Hell yeah!” Na die 2e verplichte onderbreking werden we met de mainstream rocksong ‘Tube Snake Boogie’ (El Loco 1981) naar huis gestuurd. De filmaftiteling en futuristische eindtune waren het bewijs dat het nu echt was afgelopen voor vandaag.

Jeugdsentiment
Eenmaal buiten mengde de 5.500 bebaarde en kalende volwassen zich met duizenden dolende One Direction tienermeisjes. Een bizar tafereel op de ArenA Boulevard. Waar de hysterische bakvissen met smartphones nog vergeefse hoop hadden om een glimp op te vangen van één van hun idolen, telde we backstage bij de HMH exact zes (!) oudere fans. Waarvan ééntje met daadwerkelijk een LP in zijn handen! En uiteraard nam lifetime rockstar Billy Gibbons, voordat hij in het zwarte personenbusje stapte, kort de tijd om die hoes voor hem te signeren en om even te poseren. En de man was zo blij als… een kind van 12. Het is jeugdsentiment en nostalgie. Een vermakelijke reflectie van een onbezonnen verleden vol met jongensfantasieën. Over 30 jaar zullen de 1D-kids dit ook vast wel begrijpen.

Setlist ZZ Top:
Got Me Under Pressure
Waitin’ for the Bus
Jesus Just Left Chicago
Gimme All Your Lovin’
I’m Bad, I’m Nationwide
Pincushion
I Gotsta Get Paid
Flyin’ High
Foxy Lady
(The Jimi Hendrix Experience cover)
Catfish Blues
(Muddy Waters cover)
Cheap Sunglasses
My Head’s in Mississippi
Chartreuse
Sharp Dressed Man
Legs
Encore:
La Grange/Sloppy Drunk Jam
Tush
Encore2:
Tube Snake Boogie