Jan Akkerman & Friends: een wonderlijke combinatie die goed uitpakt

Jan Akkerman  & Friends (met Eelco Gelling,  Bert Heerink,  Benjamin Herman, Laurie Akkerman, Brown Hill  & rapper Shockwave) speelden in: Cultuurpodium De Boerderij Zoetermeer op vrijdag 27 december 2013. Tekst & filmpje door Giel van der Hoeven met foto’s van Arjan Vermeer.

Eén van mijn allereerste singles was ‘Hocus Pocus/Sylvia’ van de Nederlandse progrockband Focus. Het was de snelle USA single version, een heruitgave in 1973. Ik kreeg dat schijfje vinyl van mijn oudere broer, waarschijnlijk omdat ik als ventje van een jaar of 12 een pagina grote foto van Jan Akkerman uit Muziek Expres boven mijn bed had hangen. Dat soort dingen vergeet je niet meer, je eerste schreden in de wonderlijke wereld van de serieuze muziek. Gitarist Jan Akkerman had toen al furore gemaakt met de internationaal befaamde groep Brainbox. Niet voor niets werd hij in 1973 door lezers van het Engelse muziektijdschrift Melody Maker uitgeroepen tot de beste gitarist ter wereld. Maar in 1975 verliet Jan Akkerman de band Focus weer, die daardoor feitelijk ophield te bestaan. Echter, diverse solo albums en heel veel samenwerkingsverbanden volgden sindsdien nog. En al meer dan veertig jaar is Jan Akkerman (1946) nu één van de meest gerespecteerde gitaristen van Nederlandse bodem.

In de afgelopen vier decennia hebben we Jan Akkerman diverse keren live zien optreden. Waarvan mij nog het meest helder voor de geest staan: het concert op het Highlands Festival 2011 (met Kofi Baker’s Tribute to Cream),  een privé concert met Willy DeVille in 2008 (weird), een bluesband optreden in 2007 (met 3J’s zanger Jan Dulles)  en een theateroptreden in Naaldwijk, waarbij Jan hoge koorts had maar onverstoord (met een dikke sjaal om) doorspeelde! Ook dit Boerderij-optreden was weer zo’n memorabele gig. En ja, ook enkele Brainbox nummers kwamen vrijdagavond aan bod in de Boerderij te Zoetermeer. Maar de zanger was dit keer niet Kaz Lux maar Bert Heerink (o.a. bekend van Vandenberg en de Heineken reclamespotjes). “Ik heb Kaz altijd de beste zanger van Nederland gevonden. Maar ja, als je wat ouder word, wordt het tijd om de klankballen weer eens op te poetsen“, zei Akkerman hier eerder al eens over. Verder kregen we vocalen bijdragen te horen van één van Nederlands beste soulzangers en van een jonge zangeres. Ook ‘mijn’ Hocus Pocus werd aan het einde al jammend gespeeld, maar vocale (jodel)partijen werden daarbij (bewust?) niet getolereerd door Akkerman.

Eén van Nederlands beste gitaristen is volgens Jan Akkerman zelf nog steeds Eelco Gelling. Veteraan Gelling (67) is de originele gitarist van Cuby & The Blizzards (en speelde ook een blauwe maandag bij de Golden Earring). Als speciale gast mocht hij verrassend veel opdraven in de twee gespeelde sets in de Boerderij. Maar Jan begon de avond na een wat warrige introductie, in zijn bekende onverschillige spreekstijl met droge opmerkingen, met een track van zijn album Minor Details uit 2011, ‘Free Wheeling’ (“ik ben blij dat u het allemaal kent“). Begeleid door zijn huidige band bestaande uit Marijn van den Berg op de drums, David de Marez Oyens op bas en toetsenist Coen Molenaar (Fender Rhodes, Hammond, Yamaha piano & keyboards). In het jazzy ‘San Frisky’ werd altsaxofonist Benjamin Herman geïntroduceerd als de eerste gast van de avond. Herman is bekend van zijn vele sessiewerk en natuurlijk als bandleider van de New Cool Collective.  Ook op het funky ‘Funk All Day’ (“destijds afgekeurd door de platenmaatschappij, maar zij hebben er kijk op“) mocht Benjamin Herman een deuntje op de saxofoon meeblazen.

En al gauw werd duidelijk dat er veel geïmproviseerd zou gaan worden deze avond. Voor zijn publiek is Akkerman al sinds jaar en dag onnavolgbaar, maar voor zijn gastmuzikanten – gezien de terugkerende vragende blikken – soms ook. Het mocht de pret niet drukken en maakte het optreden (zeker voor de pauze) des te levendiger. En, met al die special guests, kwam er óók een gevarieerd aantal stijlen aan bod. De Amsterdamse soulzanger Brown Hill zong met rapper Shockwave een swingende versie van Akkerman’s compositie ‘Streetwalker’. De song werd gezamenlijk eerder live uitgevoerd op o.a. het North Sea Jazz festival in 2011. En ook de super soulvolle bluesballad ‘I’ve Slipped Her Mind’ (Robert Cray) gezongen door Patrick Pierau aka Brown Hill ging erin als de allerlekkerste brownies. Hill is misschien minder bekend bij het grote publiek maar heeft reeds twee soloalbums op zijn naam staan en bezit een onmiskenbare soulstem die de gouden tijden van Motown en Stax doen herleven. Een wonderlijke combinatie van vintage soul en muzikale Akkermania die goed uitpakte.

De volgende gaste was onaangekondigd en dus een aangename verrassing. Jan Akkerman’s dochter Laurie mocht begeleid door haar vader op de akoestische gitaar ‘Love is a Losing Game’ van Amy Winehouse zingen. De achttienjarige conservatoriumstudente bracht het er goed vanaf wat haar een daverend applaus en een hug van daddy opleverde. Maar het meest luide applaus was toch echt voor – eveneens een gitaarlegende – Eelco Gelling. Het duurde een minuut of twee voordat de virtuozen gitaarjongens hun sunburst Gibson Les Paul (Eelco) en oude witte Gretsch gitaar (Jan) hadden gestemd en zich van “metaalmoeheid” hadden ontdaan. Maar de vriendschappelijke gitaarstrijd brandde toen ook wel goed los! En het moet gezegd, de traditional ‘Sinner’s Prayer’ werd overtuigend gezongen door Bert Heerink. “Lord have mercy on me!” Even zo voor ‘Sea of Delight’ en eigenlijk was het jammer dat zijn aandeel beperkt bleef tot slechts een viertal songs deze avond.

Nee, het was overduidelijk de kale schedel van Gelling die vrijdagavond het felst naast Akkerman (“we hebben dezelfde kapper”) in de spotlights stond. Goed hoorbaar was het publiek in de uitverkochte Boerderij het daar dan ook mee eens. Na een pauze van een kwartiertje (“het langste nummer met de borrelnootjes”) werd de tweede set geopend met de traditionele ballade ‘Scarborough Fair’. Wederom gezongen door Bert Heerink met Benjamin Herman dit keer op de dwarsfluit. Gevolgd door ‘Dark Rose’, beide songs zijn klassiekers en komen van het gelijknamige album ‘Brainbox’ uit 1969. De Cuby bluesnummers ‘Window of my Eyes’ en ‘Somebody Will Know Someday’ werden weer prachtig verlokt door Brown Hill en uiteraard mocht Gelling schitteren op de elektrische gitaar. Hij kreeg daarvoor van Jan Akkerman alle ruimte, en Jan moedigde de oude strijder én het publiek regelmatig aan tot grotere daden en meer applaus. Alsof hij een oude vriend een nieuwe dienst wilde bewijzen. Een mooi gezicht (en gehoor!) die twee 67’ers onder elkaar.

Cyndi Lauper’s ‘Time After Time’ in de Miles Davis versie (instrumentaal dus) werd een jazzy jam door twee gitaarmeesters. ‘Crimson And Clover’ (1968) van Tommy James & the Shondells was vooral leuk voor de vele zestigplussers onder de aanwezigen. En met een bluesy instrumental (‘Baby What You Want Me To Do’?) werd het tempo weer opgeschroefd tot de apotheose: ‘Hocus Pocus’. Dat werd enigszins een verheffing met een anticlimax omdat er verwarring ontstond bij zanger Heerink – die dacht het jodelrefrein te mogen zingen – en omdat het Focus pronkstuk muzikaal wat werd afgeraffeld door Jan. En hij terloops ook nog Benjamin Herman in verlegenheid bracht door juist in die song een saxsolo te verlangen. Tja,’t kan verkeren met improviseren. Als aansluitende encore mocht dochter Laurie Akkerman de vocale slotnoten rondstrooien met de oude jazz tune ‘Teach Me Tonight’, nu begeleid door de hele band inclusief Benjamin Herman op de sax.

Jan Akkerman & Friends is niet alleen een wonderlijke combinatie, het is ook een klein wonder dát we dit nog mee mochten maken op deze derde kerstdag in 2013. Dit gezien de gezondheidsproblemen die de gitaargrootheid de laatste jaren onderging. Het is ongelooflijk knap dat hij na 50 jaar on-stage op dit hoge niveau is blijven presteren. Respect en stay tuned. In januari 2014 start zijn theatertour My Brainbox met Bert Heerink weer, ga dat zien en vooral horen. Afgelopen jaar is er ook een nieuwe cd/dvd van Jan Akkerman op de markt gebracht in de serie Legendary Concerts van het North Sea Jazz Festival. Edit: interview met Eelco Gelling uit de Gitarist van februari 2014: pag1; pag2; pag3; pag4.

Setlist:
01. Free Wheeling
02. San Frisky (w/ Benjamin Herman)
03. Funk All Day (w/ Benjamin Herman)
04. Streetwalker (w/ Brown Hill, Shockwave, Benjamin Herman)
05. I’ve Slipped Her Mind (w/ Brown Hill)
06. Love is a Losing Game (w/ Laurie Akkerman)
07. Sinner’s Prayer (w/ Bert Heerink, Eelco Gelling)
08. Sea of Delight (w/ Bert Heerink, Eelco Gelling)
Pauze
09. Scarborough Fair (w/ Benjamin Herman, Bert Heerink, Eelco Gelling)
10. Dark Rose (w/ Bert Heerink, Eelco Gelling)
11. Somebody Will Know Someday (w/ Brown Hill, Eelco Gelling)
12. Windows of my Eyes (w/ Brown Hill, Eelco Gelling)
13. Time After Time (w/ Eelco Gelling)
14. Crimson And Clover (w/ Brown Hill, Eelco Gelling)
15. Instrumental (w/ Eelco Gelling)
16. Hocus Pocus (w/ Eelco Gelling, Benjamin Herman)
17. Teach Me Tonight (w/ Laurie Akkerman, Benjamin Herman).