Lucinda Williams: intiem, koel en hartverscheurend

Gezien & gehoord in Paradiso Amsterdam: Lucinda Williams, An Intimate Evening Performance met als support Sunday Kids op zondag 2 juni 2013. Review & filmpje door Giel van der Hoeven met foto’s van Arjan Vermeer.

De Europese tournee van Lucinda Williams (60) wordt in 2013 aangeduid als “intiem”. Voor wat betreft de instrumentale bezetting houdt dat in: een trio met bas, pedal steel, akoestische en elektrische gitaren, geen drummer dus. Vocaal is Lucinda ‘the leading lady‘ en verzorgen gitarist Doug Pettibone en bassist David Sutton ook de backing vocals. Wat muzikaal uitmondt in een mix van folk, country, blues en rock. Waarbij de rock in deze setting duidelijk het onderspit moet delven mede omdat vaste drummer Butch Norton om economische redenen met zijn hele reutemeteut thuis mocht blijven. Lucinda’s persoonlijke emotionele teksten en aangename melodieën vormen een begeerlijke spanningsboog tussen vorm en inhoud. En de locaties waar wordt opgetreden variëren van middelgrote muziekcafés tot het formaat poptempel zoals Paradiso is. En dat allemaal bij elkaar opgeteld staat dan garant voor ‘An Intimate Evening Performance with Lucinda Williams‘.

Warm bad
Haar alternatieve country stijl heeft altijd gebungeld tussen traditionele country en rock met blues invloeden. Maar eigenlijk maakte Williams al Americana voordat die term ooit werd geïntroduceerd. En nog steeds hebben platenmaatschappijen en het grote publiek moeite om haar muziek te kunnen plaatsen. Het heeft haar een tegenstrijdige mega-cult sterrenstatus opgeleverd. Met in ieder geval in Nederland ook voldoende fans van het eerste uur om Paradiso tot in de nok toe te doen vol lopen. Lichtelijk nerveus opende Lucinda Williams en haar begeleiders de knusse avond met ‘Can’t Let Go‘, in een tempootje lager dan we gewend waren met deze Randy Weeks song. David Sutton leek in het begin niet helemaal tevreden over het basgeluid op het podium. En zowel de houding als de blik van Lucinda waren aanvankelijk nog wat strak. Maar het eerste hartstochtelijke applaus uit de zaal en vanaf de balkons onderging ze kennelijk als een warm bad, waarin ze zich die avond meer en meer ontspannen zou dompelen.

Schuurspons
‘Car Wheels on a Gravel Road‘ kwam er dan ook vloeiend en op schone wijze uit. De titelsong van het gouden album dat een Grammy Award won in 1998 in de categorie ‘Best Contemporary Folk Album’. Het bezorgde Lucinda eveneens de doorbraak in de Amerikaanse mainstream country scene. Het album was met zes songs – waaronder ook ‘Right in Time‘ en ‘Lake Charles‘ – überhaupt goed vertegenwoordigd op de setlist. ‘Pineola‘ (Sweet Old World) is bij uitstek zo’n hartverscheurend lied met een verhalende tekst waar Williams patent op lijkt te hebben. Met een stem als een schuurspons in een roestvrijstalen gootsteen zong ze ook ‘Drunken Angel‘. Dat werd opgedragen aan tragisch overleden muziekhelden zoals Blaze Foley, Townes Van Zandt en Kurt Cobain. Het akoestische deel kwam tot een climax met de lekkere gemene country tearjerker ‘Those Three Days‘ (World Without Tears – 2003). “Did you only need me for those three days?” Lucinda is duidelijk géén weggooier.

IJzingwekkend
Ook twee nieuwe songs op deze avond, het huppeldeuntje ‘When My Love Grows Old‘ en het macabere ‘Something Wicked This Way Comes‘ naar een roman van Ray Bradbury over fantasie en horror. De song met de mooiste titel was ‘Real Live Bleeding Fingers and Broken Guitar Strings‘, het zou een eerbetoon zijn aan de band Replacements uit Minneapolis. De Skip James cover ‘Hard Time Killing Floor Blues‘ in de ‘O Brother, Where Art Thou?-versie’ bezorgde koude rillingen, zonder dat het koud was. Men zegt dat je er dan vanuit kunt gaan dat er een ‘geest’ in de buurt is. David Sutton gebruikte op effectieve wijze de achterkant van zijn akoestische basgitaar om met gebalde vuist het trage doffe ritme aan te geven. Het accentueerde nog meer de sfeer van deze jaren dertig traditional. ‘Essence‘ met een ijzingwekkende gitaarsolo door Doug Pettibone, ook alweer 10 jaar haar vaste begeleider op de gitaren.

Steelcaster guitar
Het dreinerige ‘Come On‘ (“Dude you’re so fired, Shut up, I’m not inspired“) was de inleiding naar meer elektrische gitaarrock. Zoals het Patti Smith-achtige ‘Honey Bee‘ en in de gruizige country rocksong ‘Joy‘. Daarin werd de rockin’ drumbeat vervangen door slaggitaarpartijen door Lucinda op haar bekende Antique Silver Roses Steelcaster guitar. Juist in dit soort hoekige songs werd drummer Butch Norton mijns inziens toch wel gemist. Hiermee waren we ook weer aanbeland aan het einde van de reguliere set waarbij ik tot m’n verbazing constateerde niet één song van het laatste album ‘Blessed’ gehoord te hebben (?) – In voorgaande optredens kwamen tracks als ‘Blessed’ en ‘Copenhagen’ overigens wel aan bod. In de encore drie covers, om te beginnen: ‘Tryin’ to Get to Heaven‘ van Lucinda’s grote voorbeeld Bob Dylan met prachtig pedal steel gitaarwerk door Pettibone. Daarna de verzoening met een venijnige versie van ‘Atonement‘ (World Without Tears – 2003) en de upswing blues gospel ‘Get Right With God (Essence – 2001).

Covers
En terwijl ik na zoveel hartverscheurende intimiteit nog stilletjes zat te hopen op het ingetogen ‘Factory‘ (Bruce Springsteen cover) knalde het trio Willams er juist het uitbundige ‘It’s a Long Way to the Top‘ (if you wanna Rock ’n Roll!) van AC/DC uit. Tot slot nog een traditionele blues: ‘Stop Breakin’ Down Blues‘, een Robert Johnson cover dat in 1979 ook al op haar debuutalbum Ramblin stond. Het was inderdaad een avond van intimiteit en verdieping, maar waarbij het aan interactie en amusement enigszins wat te wensen overliet. Maar de koele Lucinda Williams is een dame van intuïtie die met waardevolle songs slechts haar gevoelens universeel wil maken voor wie het horen en voorál voelen wil. Met teksten en melodieën die prachtig zijn en die ze perfect beheerst. Wie daarvoor openstond op deze eerste zondag in juni ging verzadigd met tranen en met een jubelend hart weer huiswaarts.

Setlist:
Can’t Let Go
Car Wheels on a Gravel Road
Right in Time
Pineola
Crescent City
Lake Charles
When My Love Grows Old
Sweet Old World
Drunken Angel
Those Three Days
Something Wicked This Way Comes
Real Live Bleeding Fingers and Broken Guitar Strings
Hard Time Killing Floor Blues (Skip James)
Essence
Come On
Honey Bee
Joy
Encore:
Tryin’ to Get to Heaven (Bob Dylan)
Atonement
It’s a Long Way to the Top (AC/DC)
Stop Breakin’ Down Blues (Robert Johnson).