The Black Keys: sublieme een-tweetjes vol dynamiek

Gezien & gehoord in Ziggo Dome, A’dam: The Black Keys met support van The Maccabees op maandag 03 december 2012. Review & filmpje door Giel van der Hoeven met foto’s van Arjan Vermeer.

Australië, Nieuw-Zeeland, Portugal, Spanje, Frankrijk, Italië, Nederland, Duitsland, Groot-Brittannië en nog twee laatste shows van het jaar in Las Vegas, Nevada (30 & 31 december 2012). Zie hier het tourschema van The Black Keys in alleen al november en december 2012. Het blues-rock duo uit Akron Ohio, dat minder dan tien jaar geleden nog in eigen beheer platen opnam in de krappe kelder van drummer Patrick Carney. De laatste twee albums ‘Brothers’ (2010) en ‘El Camino’ (2011) werden respectievelijk opgenomen in de bekende Muscle Shoals Sound Studio, Alabama en in de Easy Eye Sound studio in Nashville, Tennessee. Carney en zanger/gitarist Dan Auerbach vormen nu de grootste garage rockband ter wereld. Het kan verkeren. Groot geworden door gewoon te blijven en door geraffineerde songs te schrijven, pakkend in eenvoud. Of: ‘the best-of blues-rock minus the boring bits‘, een treffende zin zoals die werd weergegeven in een recent Amerikaans concertverslag.

Het leeuwendeel van de speellijst in de Ziggo Dome bestond dan ook uit nummers van die twee laatste succesvolle albums. Na het verschijnen hiervan nam de populariteit van de twee ras livemuziekanten echt ongekende vormen aan. De melodieuze sleazy garageblues was plotseling te horen in de hitlijsten, bij commercials, tv-series, talkshows, in grote concertzalen en op festivals. Inmiddels staan Auerbach & Carney dan ook met twee vaste tourleden Gus Seyffert (bas/backing vocals) en John Wood (keyboards/gitaar/percussie/backing vocals) op de podia. In deze samenstelling waren The Black Keys ook te zien op Lowlands 2012 (Uitzending Gemist) waar een volgepakte Alphatent zowat uit het tentzeil scheurde tijdens de hits ‘Lonely Boy’ en ‘Gold On The Ceiling’. De vraag vooraf was of er een herhaling van zetten plaats zou vinden tijdens alweer de derde Black Keys rendez-vous in Nederland dit jaar?

Het antwoord is eenvoudig: ja dus. Op één song na (‘Chop and Change‘) waren in Amsterdam ook alle nummers te horen die toen op Lowlands werden gespeeld. Dit aangevuld met een zestal te verwachten songs was de setlist nog nauwelijks spannend te noemen. Maar, een zelfde uitvoering, kan in een andere omgeving natuurlijk ook weer een andere beleving veroorzaken. En dat gebeurde dan gelukkig ook. The Black Keys toonde eens te meer aan waarom zij als een van de weinige bands de garage rock revival van een decennium geleden wél hebben overleefd! Het optreden dat zo’n anderhalf uur zou gaan duren opende met de Akron shuffle ‘Howlin’ For You‘, ook bekend van radio (single), TV (series, commercials) en video games (EA Sports NHL 11). Non-stop gevolgd door ‘Next Girl‘, beide van ‘Brother’ en de metal stoner-boogie ‘Run Right Back‘, de eerste de van acht ‘El Camino’ tracks die deze avond gespeeld zouden worden. De vierde song van de avond ‘Same Old Thing‘ van het vijfde studioalbum ‘Attack & Release’ dekte eigenlijk gelijk de lading van deze avond: oud en vertrouwd wordt nieuw en onalledaags. Op de laatste platen is daar ondermeer producent Danger Mouse debet aan, maar The Black Keys hebben zich live ook geleidelijk aan geëvolueerd van een bluesy clubband tot gestroomlijnde arena bluesrockers. En de ingetogen houding van Auerbach heeft zelfs plaats gemaakt voor iets dat op interactie met het publiek leek (“come on, help us out!”).

Maar de kracht van het duo blijft eenvoudigweg het songmateriaal, met invloeden vanuit vuige blues tot aan psychedelica overgoten met een nostalgisch sixties soulsausje. Het intro van ‘Dead and Gone‘ deed sterk denken aan een Motown klassieker van pak um beet The Supremes terwijl ‘Gold On The Ceiling‘ de allure heeft van een seventies glamrock stamper. ‘Thickfreakness‘ klinkt zoals de titel klink, vet en freaky alsof ze nog steeds in die klamme kelder in Akron staan te repeteren. Ook primitieve rauwe elektrische blues in ‘Girl Is On My Mind‘ met gepassioneerd drumwerk door Patrick Carney en een bijzondere gitaarsound en bijkans achteloze zang door Dan Auerbach. Waar nodig vullen bassist Gus Seyffert en John Wood de gaten op met constructieve bas- en slaggitaar ritmes of slepende orgelklanken. Ook vocaal stond het enigszins verdekt opgestelde begeleidingsduo hun mannetje, maar de tamboerijn werd wel irritant vaak gehanteerd door Seyffert. Bij ‘Little Black Submarines‘ kwam zelfs de akoestische gitaar er even aan te pas waarna het nummer net als op de plaat weer over ging in elektrisch geweld. En Auerbach en Carney konden het soms toch niet laten om even weer als duo samen te spelen, waarbij de stiefbroers dan gelaten mochten aanhoren hoeveel geluid de bloedbroers samen ook konden verspreiden.

Als we nog van een verrassinkje in de setlist konden spreken dan was dat ongetwijfeld het poppy ‘Sister’ (in plaats van ‘Sinister Kid‘). En ook ‘Nova Baby‘ is gewoon een lekker in het gehoor liggend popdeuntje. Maar dan speels en steenhard uitgevoerd, als was het een onderonsje van de lifelong best friends Pebbles and Bamm-Bamm in Bedrock. Het drietal liedjes ‘Ten Cent Pistol‘, ‘She’s Long Gone‘ en ‘Tighten Up‘ van de CD ‘Brothers’ uit 2010 waren sublieme een-tweetjes, en het zijn variaties op een thema dat bol staat van dynamiek. Ook de rockabilly rumble ‘Lonely Boy’ nodigt steeds weer uit tot spontane publieke singalongs. De ondersteunende repeterende riff doet denken aan ‘Seven Nation Army‘ van The White Stripes. En ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat the Keys hierdoor ook een deel van de ter zielen zijnde Stripes fanbase hebben geërfd. Ondanks dat The Black Keys een broertje dood hebben aan vergelijkingen, invloeden en saaie toevoegingen (‘boring bits’) zou ik ze toch graag nog eens in een andere muzikale live setting horen. Met zangeressen, blazers en meer hammond geluid bijvoorbeeld. Waardoor de ziel van de originals en traditionals die op het repertoire staan (én die voor aanvang over de PA schalde) nog meer bloot zou kunnen worden gegeven. In de geest van Richard Berry & the Pharaohs maar met de essentie van Iggy & The Stooges – Have Keys Will Travel.

Setlist:

Howlin’ for You – Brothers 2010
Next Girl – Brothers 2010
Run Right Back – El Camino 2011
Same Old Thing – Attack & Release 2008
Dead and Gone El Camino 2011
Gold on the Ceiling – El Camino 2011
Thickfreakness – Thickfreakness 2003
Girl Is on My Mind – Rubber Factory 2004
Your Touch – Magic Potion 2006
Little Black Submarines – El Camino 2011
Money Maker – El Camino 2011
Strange Times – Attack & Release 2008
Sister – El Camino 2011
Nova Baby – El Camino 2011
Ten Cent Pistol – Brothers 2010
She’s Long Gone – Brothers 2010
Tighten Up – Brothers 2010
Lonely Boy – El Camino 2011
Encore:
Everlasting Light – Brothers 2010
I Got Mine – Attack & Release 2008