tekst door Giel van der Hoeven
De overeenkomst tussen Jack White en voetbal? Die is er niet! Nee, een blunderbuss is geen verslagen voetbalteam op weg naar huis, maar een klassiek vuurwapen. En ‘Seven Nation Army’ dan? hoor ik u zeggen. Inderdaad de grootste White Stripes’ hit was en is nog steeds als chant (met variabele teksten) te horen in de (voetbal)stadions door heel Europa. Maar verder heeft Jack White III helemaal niets met sport uit te staan. De Amerikaanse singer/songwriter, zanger, multi-instrumentalist, producer en acteur is wel verknocht aan muziek. Zoals we dat in 2009 zagen in ‘It Might Get Loud’, een film waarin hij, Jimmy Page en The Edge (U2) bij elkaar komen om de elektrische gitaar en ieders verschillende speelmethode en eigen techniek te bediscussiëren. Een van de mooiste music-docu’s van de laatste decennia! White’s eerste solo single ‘Fly Farm Blues’ – in 10 minuten geschreven en opgenomen tijdens de opnamen van die film – werd erna uitgebracht als een 7-inch vinyl schijf (Third Man Records) en was als digitale single te downloaden op iTunes. Authentiek versus modern, het zegt veel over de 36-jarige White. Ook de langverwachte eerste volledige soloplaat van Jack White ‘Blunderbuss’ (Third Man/XL Recordings) verscheen op vinyl (“the most romantic way to experience music”) en tevens als CD of internet download.
En de plaat klinkt zoals de hoes eruit ziet: op het eerste gezicht (gehoor) denk je dat je met een religieuze Amish te maken hebt, maar bij nader inzien (en beluistering) loert er veel venijn mee over White zijn schouder, in de vorm van een black bird, de gier. Zowel muzikaal als tekstueel herkennen we in de 13 tracks sporen van verbetenheid, volharding maar ook van berusting. En natuurlijk horen we het geluid van The Dead Weather, The Raconteurs en The White Stripes terug. Want Jack White wàs het geluid, het gezicht en de gestalte van die bands en dat duo. Al doet de tekst van de midtempo openingstrack ‘Missing Pieces’ ons geloven dat een vrouw (Meg? Karen?) daar zeker wel invloed op had (“sometimes someone controls everything about you”). The White Stripes, “it’s something I really, really miss”, zo verklaarde Jack onlangs in The New York Times. Het was dan ook niet zijn idee om ermee te stoppen maar wel van drumster en ex-wederhelft Meg White. En die krijgen we dan ook niet te horen op Blunderbuss. Wel zijn laatste ex-genote zangeres en model Karen Elson waarvan Jack vorig jaar scheidde (en ze dit gezamenlijk vierden met een ‘making and breaking celebration’). Hij lijkt zijn privé besognes op een onverschillige wijze in gedenkwaardige liedjes om te kunnen zetten maar toch voel je de venijnigheid in de muziek van bijvoorbeeld ‘Sixteen Saltines’. En hij wind er tekstueel dan ook geen doekjes om: “Who’s jealous of who? Spike heels make a hole in a lifeboat”. Des te opvallender is het dat Jack White nu gaat toeren met een complete vrouwenband. Dit met een tegenpool van de rudimentaire Meg, Carla Azar op drums. Dubbelzinnig in twee opzichten want hij wisselt de gigs wel af met een – overigens retenswingende – mannenband, zoals we dat afgelopen weekend al bij ‘Later with Jools Holland’ konden zien op de BBC televisie (“I wanted is to challange myself”).
In het oldskool nummer ‘Freedom at 21′, dat als track al eerder werd uitgebracht, horen we weer Jack White’s gepatenteerde elektrische gitaarriffs, ondersteund door rommelende beats en zijn zo herkenbare hoge, hysterische zang. Evenzo in de door keyboard (Brooke Waggoner) en akoestische gitaar begeleide ‘Love Interruption’ waar zijn vocalen toch weer nijgen naar die van Robert Plant. De klarinet van Emily Bowland en ondersteunende vocalen van zangpartner Ruby Amanfu maken de compositie tot een heerlijke Memphis folksong. De titelsong ‘Blunderbuss’ is een alt countrysong en in het pianodeuntje van 2,5 minuten ‘Hypocritical Kiss’ vecht de man met het vogelverschrikkers kapsel een echtelijk ruzietje uit op muziek “loud words never bothered me like they do to you”. Een onmiskenbare Jack White song maar wel eentje met vele stijlen in één. We gaan verder op de piano in ‘Weep Themselves to Sleep’. Zo’n nummer waarin White toont dat hij een ‘vindingrijk’ tekstdichter is: “No one can blow the shows. Or throw the bones that break your nose like I can. But the men that fall so deep. In love they start to weep themselves to sleep can”. Waarom moeilijk doen als het makkelijk ‘can’. En gelukkig, daar is ‘ie dan toch onverwachts weer: die heerlijke distorted JW guitarsound!
De meest catchy song op dit album is ongetwijfeld de enige cover ‘I’m Shakin’ van de jaren vijftig R&B singer Little Willie John. In ‘Trash Tongue Talker’ gaan twee aapjes weer liggen rollebollen, boogie-woogie met roddel ‘n roll, lekker puh! Muzikaal welhaast een eerbetoon aan Jerry Lee Lewis. De folkrock van ‘Hip (Eponymous) Poor Boy’ met lekkere ragtime piano doet me met z’n vocalen en vrolijkheid aan Steve Forbert’s ‘School Girl’ denken. Net als ‘I Guess I Should Go To Sleep’ (met staande bas intro) een compositietje in de beste traditie van een grote voorganger (en inmiddels grote vriend) Bob Dylan. En ‘On and On and On’ zou – ik durf het bijna niet te zeggen – een Beatles nummer kunnen zijn. Toevallig of niet maar het is tevens het enige niemendalletje op ‘Blunderbus’. En wat mij betreft had White gerust ‘Loving Cup’ op de plaat mogen zetten, wat hij zo geweldig als duet zong met Mick Jagger in de Rolling Stones concertfilm en documentaire van regisseur Martin Scorsese ‘Shine a Light’ uit 2008. ‘Take Me with You When You’ begint jazzy maar is een retro sixties feelgood song, compleet met repeterend orgeltje, viool en close harmonies. Een zwoele mix van oud en nieuw wederom, Sergio Mendes meets Kula Shaker, of zoiets.
Maar eigenlijk is het niet fair om Jack White met voorgangers te vergelijken. Hij creëerde een eigen coole garagerock sound verenigt met opwindende hot soul in The White Stripes. En met Meg White, The Raconteurs, The Dead Weather en zijn productionele werk voor vele collega’s had hij al een indrukwekkende palmares. Het solodebuut ‘Blunderbuss’ kan daar met gepaste trots aan worden toegevoegd. Met de kleuren uit het palet van zijn muziekcarrière, kwam John Anthony Gillis (zoals zijn echte naam luidt) tot zijn eigen expressie, zijn eigen kleuren op zijn eigen canvas: “I’ve put off making records under my own name for a long time but these songs feel like they could only be presented under my name. These songs were written from scratch, had nothing to do with anyone or anything else but my own expression, my own colors on my own canvas”.
Op 25 juni geeft Jack White een concert in de Amsterdamse HMH [een TheBluesAlone? review volgt later!] en op vrijdag 29 juni speelt hij op Rock Werchter.
Blunderbuss tracklisting:
01. Missing Pieces 3:27 min.
02. Sixteen Saltines 2:37 min.
03. Freedom at 21 2:52 min.
04. Love Interruption 2:38 min.
05. Blunderbuss 3:07 min.
06. Hypocritical Kiss 2:50 min.
07. Weep Themselves To Sleep 4:19 min.
08. I’m Shakin’ 3:00 min.
09. Trash Tongue Talker 3:20 min.
10. Hip (Eponymous) Poor Boy 3:03 min.
11. I Guess I Should Go to Sleep 2:37 min.
12. On and On and On 3:56 min.
13. Take Me with You When You Go 4:10 min.
The White Room – an unstaged photo project
Bekijk hier ook het live-optreden van Jack White en band in New York, geregisseerd door acteur Gary Oldman.
